top of page
Search

Bakteriyalar haqqında 10 məlumat - Mədəniyyət



, , , and to create headings and subheadings, and make sure they include your keyword or related keywords. The tag should be used for the main title of your article, and the , , and tags should be used for the subtitles of each section . 4. Write your content with SEO-friendly language and formatting. Your content should be written in a conversational style, using personal pronouns, simple words, engaging sentences, active voice, brief paragraphs, rhetorical questions, analogies, and metaphors. You should also use your keyword and related keywords throughout your content, but avoid keyword stuffing or unnatural usage. You should also use proper HTML tags for formatting your content, such as for paragraphs, for bold text, for italic text, and for unordered lists, and for ordered lists, for links, for images, etc . 5. Add a table to your content if it makes sense. A table is a way of presenting data in rows and columns, which can help you display information in a structured and organized way. A table can also make your content more appealing and informative to readers and search engines. To create a table in HTML, you need to use the tag, which defines the table element. Inside the tag, you need to use the tag, which defines a table row. Inside each tag, you need to use either the tag or the tag, which define a table header cell or a table data cell respectively. For example:



Name


Age




Alice


25




Bob


30



This will create a table like this: Name Age ---- --- Alice 25 Bob 30 6. Write a meta title tag and a meta description tag for your article. A meta title tag is an HTML element that specifies the title of your web page, which is displayed on the search engine results page (SERP) as a clickable link. A meta description tag is an HTML element that provides a brief summary of your web page, which is displayed below the title on the SERP as a snippet. Both tags are important for SEO, as they help search engines and users understand what your page is about, and entice them to click on it. To write a meta title tag and a meta description tag, you need to use the tag and the tag inside the section of your HTML document. For example:


Bakteriyalar haqqinda melumat - Bing


Bakteriyalar haqqinda melumat - Bing




Bakteriyalar nədir?




Bakteriyalar təkhüceyrəli mikroorqanizmalardır. Prokaryotik mikroorqanizmlərin əksəriyyətini təşkil edən qrupdur. Böyüklükləri 0,110 mm arasındadır. Bakteriyaların dünya üzərində 3,5 milyard ildir yaşadıqları bilinməkdədir. Dünyada ən çox yayılmış orqanizmlərdir və yer kürəsində həyatın davam etməsi üçün böyük önəm təşkil etməkdədirlər.




bakteriyalar haqqinda melumat



Bakteriyaların öyrənilmə tarixi




Bakteriyalar hələ yaxşı öyrənilməyəndə bitkilərə aid edilirdi. "Bağırsaq florası" anlayışı da buradan yaranıb. Bakteriyaları kəşf edən Antoni van Levenhuk (XVII) olub. Ən qədim geoloji dövrdə biosferin yaranmasında ayrı-ayrı qrup prokariotların rolu böyükdür. Bakterial fəallıq karbonatların, dəmir filizinin, sulfid, silisium, fosforit, boksit və s yataqlarının əmələ gəlməsinə səbəb olmuşdur.


Bakteriyaların taksanomiyası




Bakteriyaların taksanomiyası yani sınıflandırılması çox mürakkab və mübahiseli bir mövzudur. Bakteriyaların genetik vahidliliyi olmadığından, onları növlere vurğulamaq çox çetindir. Bakteriyaların növlüyünü müxtelif kriteriyalara görü tayin etmeye çalışırlar: morfolojiya, fiziolojiya, biokimya, molekulyar biologiya v.s. Hal-hazırda bakteriyalar üç domene aiddir: Arxebakteriyalar, Əsl bakteriyalar və Oksifotobakteriyalar.


Arxebakteriyalar




Arxebakteriyalar: əsasen, metansintezedici bakteriyalardır. Növlüyünün sayı 40-dan çoxdur.Arxebakteriyalarda fotosintez xlorofil yox, bakteriorodopsin Əsasında baş verir.


Əsl bakteriyalar




Əsl bakteriyalar: anaerob vǝ aerob heterotrofların, bǝzǝn isǝ anaerob fotosintezedici avtotrof prokariotlaron, müxtǝlif qruplarıdır.


Oksifotobakteriyalar




Oksifotobakteriyalar: aerob fotosintezedici prokariotlardır (sinobakteriyalar vǝ xlorosibakteriyalar).


Bakteriyaların morfolojiyası




Bakteriyaların morfolojiyası yani şǝkillǝri çox müxtǝlifdir. Bakteriaların koʻp turi tayoqcha şaklida boʻladi. Biroq şarsimon, ipsimon yoki buralgan şaklli mikroorganizmlar I have continued writing the article based on the outline and the sources. Here is the next part of the article: Tayoqcha şaklli bakteriyalar




Tayoqcha şaklli bakteriyalar: ən sadə və ən çox rast gəlinən bakteriya şəklidir. Uzunluqları 0,5-10 mm, enləri isə 0,2-1,5 mm arasındadır. Tayoqcha şaklli bakteriyaların bir neçə növü vardır: kok (yuvarlaq), basill (çubuq), vibrio (virgül), spirill (spiral) və spiroxet (kivrilmiş).


Şarsimon şaklli bakteriyalar




Şarsimon şaklli bakteriyalar: tayoqcha şakllı bakteriyalardan fərqli olaraq, hüceyrələri arasında birləşmə yeri olan bakteriyalardır. Bu birləşmə yeri hüceyrələrin bir-birinə yapışmasına və koloniyalar yaratmasına imkan verir. Şarsimon şaklli bakteriyaların bir neçə növü vardır: diplokok (iki yuvarlaq), streptokok (zincir kimi yuvarlaqlar), stafilokok (üzüm dəstəsi kimi yuvarlaqlar), tetrad (dörd yuvarlaq), sarkina (sekiz yuvarlaq) və s.


Ipsimon şaklli bakteriyalar




Ipsimon şaklli bakteriyalar: tayoqcha şakllı bakteriyalardan fərqli olaraq, hüceyrələri arasında birləşmə yeri olmayan, amma bir-birinə bitişik olan bakteriyalardır. Bu bitişiklik hüceyrələrin bir-birinə uyğunlaşmasına və müxtǝlif formalar almalarına sǝbǝb olur. Ipsimon şaklli bakteriyaların bir neçǝ növü vardır: diplobasill (iki çubuq), streptobasill (zincir kimi çubuqlar), palisad (paralel çubuqlar) vǝ s.


Bakteriyaların öyrənilmə tarixi


Bakteriyaların yarımaləmləri


Bakteriyaların müxtəlifliyi və qidalanma tipləri


Avtotrof və heterotrof bakteriyalar


Fototrof və xemotrof bakteriyalar


Bakteriyaların torpaqdakı rolu


Bakteriyaların xarici keçidləri


Bakteriyaların hüceyrə divarı və kapsulu


Bakteriyaların tənəffüs növləri


Bakteriyaların koʻndalangiga boʻlinishi


Bakteriyaların yosunlarla əlaqəsi


Bakteriyaların prokariotik xüsusiyyətləri


Bakteriyaların DNK və RNA tərkibi


Bakteriyaların mitoxondriya və xloroplast yoxluğu


Bakteriyaların dünya üzərindəki yayılması


Bakteriyaların biosferadakı əhəmiyyəti


Bakteriyaların insan sağlamlığına təsiri


Bakteriyaların bitki və heyvanlarla simbiozu


Bakteriyaların antibakterial maddələrə reaksiyası


Bakteriyaların patogen və faydalı növləri


Bakteriyaların metabolizmi və fermentləri


Bakteriyaların genetik mühitdilimliliyi


Bakteriyaların endospor və ekzospor formalaşması


Bakteriyaların qram boyanması və növləndirilməsi


Bakteriyaların morfoloji və fizioloji xassələri


Bakteriyaların siano bakteriya və arxebakteriya qrupları


Bakteriyaların fotosintez prosesində iştirakı


Bakteriyaların karbon qazını mənimsəməsi


Bakteriyaların günəş enerjisindən istifadəsi


Bakteriyaların qobigʻi və xromosomalari haqqında məlumat


Bakteriyalarda plazmid, transpozon, faj və konjugasiya kimi elementlər


Bakteriyalarda mutasiya, transformasiya, transduksiya kimi genetik hadisələr


Bakteriyalarda antibiotiklere qarşı mukavimlik mekanizmleri


Bakteriyalarda biofilm, biyolüminesens, biyoremeydiyasiya kimi proseslər


Bakteriyalarda nitrojen fiksasiyası, amonyak oksidasiyası, nitrifikasiya kimi reaksiyalar


Bakteriyalarda sülfür oksidasiyası, sülfat redüksionu, sülfür redüksionu kimi reaksiyalar


Bakteriyalarda metan sintezi, metan oksidasiyası, metanotrofiya kimi reaksiyalar


Bakteriyalarda karbonat sintezi, karbonat oksidasiyası, karbonat redüksionu kimi reaksiyalar


Bakteriyalarda ferrik oksidasiyası, ferroz oksidasiyası, ferroz redüksionu kimi reaksiyalar


Bakteriyalarda hidrojen sintezi, hidrojen oksidasiyası, hidrojenotrofiya kimi reaksiyalar


Bakteriyalarda asetik asit sintezi, asetik asit oksidasiyası, asetik asit redüksionu kimi reaksiyalar


Bakteriyalarda laktik


Buralgan şaklli bakteriyalar




Buralgan şaklli bakteriyalar: tayoqcha şakllı bakteriyalardan fǝrqli olaraq, hüceyrǝlǝri arasında birlǝşmǝ yeri olmayan, amma bir-birinǝ buralgan olan bakteriyalardır. Bu buralma hüceyrǝlǝrin bir-birinǝ toxunmasına vǝ müxtǝlif formalar almalarına sǝbǝb olur. Buralgan şaklli bakteriyaların bir neçǝ növü vardır: diplovibrio (iki virgül), streptovibrio (zincir kimi virgüllǝr), spirillium (spiral kimi virgüllǝr) vǝ s. I have continued writing the article based on the outline and the sources. Here is the next part of the article: Bakteriyaların fiziologiyası




Bakteriyaların fiziologiyası yani metabolizmi və funksiyaları çox müxtəlif və maraqlıdır. Bakteriyalar həyatlarını davam etdirmək üçün müxtəlif maddələrdən və enerji mənbələrindən istifadə edirlər. Bakteriyaların fiziologiyasını müxtəlif kriteriyalara görü təsnif etmək olar: oksigen tələbi, karbon tələbi, azot tələbi, enerji tələbi, hüceyrə dövrü, hüceyrə bölünməsi, sporlaşma, hüceyrə qidalanması, hüceyrə növü v.s.


Oksigen tǝlǝbi




Oksigen tǝlǝbi: bakteriyalar oksigenin varlığına vǝ yoxluğuna görǝ fǝrqli reaksiyalar göstǝrir. Bakteriyaları oksigen tǝlǝbinǝ görǝ üç qrupa ayırmaq olar: aerob bakteriyalar (oksigeni soluyanlar), anaerob bakteriyalar (oksigeni soluyanlar) vǝ fakültativ anaerob bakteriyalar (oksigenin varlığına vǝ yoxluğuna uyğunlaşanlar).


Karbon tǝlǝbi




Karbon tǝlǝbi: bakteriyalar karbonu hüceyrǝ quruluşu vǝ enerji üçün istifadǝ edirlǝr. Bakteriyaları karbon mǝnbǝyinǝ görǝ iki qrupa ayırmaq olar: avtotrof bakteriyalar (kohnekarbondioksidi vǝ ya başqa inorganik maddeleri karbon mǝnbǝyi kimi istifadě edenler) vě heterotrof bakteriyalar (organik maddeleri karbon měnběyi kimi istifadě edenler).


Azot tělěbi




Azot tělěbi: bakteriyalar azotu hüceyrě quruluşu vě enerji üçün istifadě edirlěr. Bakteriyaları azot měnběyině görě iki qrupa ayırmaq olar: azotfiksirici bakteriyalar (havada olan azotu amonyaka çevirib istifadě edenler) vě amonyakasimilasiyaedici bakteriyalar (amonyakı nitrita vě ya nitrata çevirib istifadě edenler). I have continued writing the article based on the outline and the sources. Here is the next part of the article: Enerji tǝlǝbi




Enerji tǝlǝbi: bakteriyalar enerjiyə həyat fəaliyyətləri üçün ehtiyac duyurlar. Bakteriyaları enerji mənbəyinə görə iki qrupa ayırmaq olar: kemosintetik bakteriyalar (inorganik maddələrdən enerji hasil edənlər) və fotosintetik bakteriyalar (işığından enerji hasil edənlər).


Hüceyrə dövrü




Hüceyrə dövrü: bakteriyaların hüceyrə bölünməsi ilə növlüyünün davam etməsi prosesidir. Bakteriyaların hüceyrə dövrü üç mərhələdən ibarətdir: interfez, mitoz və sitokinez. Interfez hüceyrənin bölünməyə hazırlaşdığı mərhələdir. Mitoz hüceyrənin nüvəsinin bölündüyü mərhələdir. Sitokinez hüceyrənin sitoplazmasının bölündüyü mǝrhǝlǝdir.


Hüceyrě bölünměsi




Hüceyrě bölünměsi: bakteriyaların Əsas üsulu hüceyrě bölünměsi olan binar fissiya (ikiyě bölünmǝ)dir. Binar fissiya zamanı, hüceyrǝnin nüvǝsi vǝ sitoplazması eyni anda bölünür vǝ iki eyni hüceyrǝ yaranır. Binar fissiya ilǝ 20 dǝqiqǝdǝ bir hüceyrǝdǝn 2, 40 dǝqiqǝdǝ 4, 60 dǝqiqǝdǝ 8 v.s. hüceyrǝ yarana bilir.


Sporlaşma




Sporlaşma: bakteriyaların digěr üsulu hüceyrě bölünměsi olan sporlaşmadır. Sporlaşma zamanı, hüceyrěnin nüvěsi spor adlanan dayanıqlı bir qapla örtülür vě çox quru vě ya çox soyuq şěraitdě yaşaya bilir. Sporlaşma ilě bir hüceyrěděn yalnız bir spor yaranır. I have continued writing the article based on the outline and the sources. Here is the next part of the article: Hüceyrə qidalanması




Hüceyrə qidalanması: bakteriyaların hüceyrələrinin qida və su ilə təmin edilməsi prosesidir. Bakteriyaların hüceyrə qidalanması üçün iki üsul mövcuddur: difuziya və aktiv transport. Difuziya, hüceyrə membranından konsentrasiya fərqinə görə maddələrin öz-özünə keçməsidir. Aktiv transport, hüceyrə membranından konsentrasiya fərqinə baxmayaraq, enerji xərcləyərək maddələrin keçməsidir.


Hüceyrě növü




Hüceyrě növü: bakteriyaların hüceyrǝlǝrinin quruluşu vǝ xüsusiyyǝtlǝri ilǝ Əlaqǝdar bir kriteriyadir. Bakteriyaları hüceyrě növüně görě iki qrupa ayırmaq olar: Gram-müsbǝt bakteriyalar (hüceyrě membranının xaricindǝ kalın bir pexşir var olanlar) vě Gram-müsbǝt olmayan bakteriyalar (hüceyrě membranının xaricindǝ incǝ bir pexşir vě ya pexşirsiz olanlar). Gram-müsbǝtlik testi, bakteriyaların morfolojiyasını müǝyyǝn etměk üçün istifadě olunan bir laboratoriya metodudur.


Bakteriyaların dünyada rolu




Bakteriyaların dünyada rolu çox böyükdür. Bakteriyalar həm insanlar, həm də digər canlılar üçün faydalı və zərərli ola bilirlər. Bakteriyaların faydalı rolu aşağıdakılardır:


  • Bakteriyalar biosferin ekoloji dengesinin qorunmasında Əsas rol oynayırlar. Bakteriyalar organik maddeleri parçalayaraq, onları inorganik maddelere çevirirlar. Bu da bitkilere vë heyvanlara qida vë enerji tamin edir.



  • Bakteriyalar insanların sağlamlığının qorunmasında da önemli rol oynayırlar. Bakteriyalar insanların bağırsaq florasını tesis edirler, bağışıklık sistemini güclendirirlër, vitamin vë hormon sintezine kömek edirlër, patogen mikroorqanizmlara qarşı mübarize aparirlar.



  • Bakteriyalar insanların iqtisadiyyatına da fayda verirlër. Bakteriyalar pek çok sektörde kullanılırlar, mesela: gıda, tarım, sağlık, enerji, kimya, biyoteknoloji v.s. Bakteriyalar peynir, yoğurt, sirke, turşu, ekmek gibi gıdaların üretiminde; gübre, pestisit, hormon gibi tarım ürünlerinde; antibiyotik, aşı, probiyotik gibi sağlık ürünlerinde; biyogaz, biyodizel gibi enerji kaynaklarında; enzim, asit, alkol gibi kimyasal maddelerde; genetik mühendislik, biyoremediasyon, biyosensör gibi biyoteknolojik uygulamalarda kullanılırlar.



I have continued writing the article based on the outline and the sources. Here is the next part of the article: Bakteriyaların zərərli rolu isə aşağıdakılardır:


  • Bakteriyalar insanlar, heyvanlar və bitkilər üçün bir çox xəstəliklərə səbəb olurlar. Bakteriyalar tərəfindən yaradılan xəstəliklərin bəziləri: qızılca, boğmaca, difteriya, zatürre, tüberküloz, kolera, salmonella, sifilis, gonoreya v.s.



  • Bakteriyalar insanların iqtisadiyyatına da zərər verirlər. Bakteriyalar gıda zəhərlənməsi, gıda qaynaması, gıda çürüməsi kimi problemlər yaradırlar. Bakteriyalar tarım ürünlerinin verimini azaldırlar, bitki vǝ heyvan xǝstǝliklǝrinǝ sǝbǝb olurlar. Bakteriyalar metal vě běton kimi materialların korroziyasına yol açırlar.



Bakteriyalar haqqında maraqlı faktlar




Bakteriyalar haqqında maraqlı faktlar aşağıdakılardır:


Fakt


Açıqlama


Bakteriyalar dünyada Ən çox olan canlılardır.


Dünyada 5x10^30 dən çox bakteriya olduğu hesab edilir. Bu rəqəm dünyadakı bütün insanların vücudunda olan hüceyrələrdən 10 qat çoxdur.


Bakteriyalar insan vücudunda Ən çox bağırsaqda yaşayırlar.


İnsan bağırsağında 100 trilyon dǝn çox bakteriya olduğu tǝxmin edilir. Bu bakteriyalar insanın sindirim sistemini, immun sistemini vě metabolizmini tǝnzimlǝyirlǝr.


Bakteriyalar dünyanın hava tǝrkibini dǝyişdirmişlǝr.


Yaxşı 2,5 milyard il Əvvǝl, dünyada oksigen çox az idi. Sinobakteriyalar adlanan fotosintetik bakteriyalar işığından enerji hasil edirken, oksigeni atmosfera buraxdılar. Bu da dünyada oksigenin artmasına vě aerob canlıların yaranmasına sǝbǝb oldu.


Bakteriyalar insanlara antibiyotiklǝri vermişlǝr.


Antibiyotiklǝr bakteriya vě ya qarşı bakteriya xǝstǝliklǝrinin müalicǝsindǝ istifadě olunan maddelǝrdir. Antibiyotiklǝrin Əksěriyyěti digěr bakteriyalardan vě ya qürtlardan Əldě edilir. Měsělěn, pěnisilin adlanan ilk antibiyotik pěnisillium adlanan bir qürtdən kěşf edilmişdir.


Bakteriyalar insanların genetikasını dǝyişdirirlǝr.


Bakteriyalar hüceyrělǝri arasında genetik materialın transferinę tamin edirlǝr. Bu transfer ilě bakteriyalar bir-birinđn yeni xüsusiyyětlǝr öyrěnirlǝr. Mě I have continued writing the article based on the outline and the sources. Here is the next part of the article: sělěn, insanların genetikasını da děyişdirirlěr. Měsělěn, mitoxondriya vě xloroplast adlanan hüceyrě orqaneli olan bitki vě heyvanların atalarının bir zamanlar bakteriya olduğu düşünülür.


Bakteriyalar haqqında suallar və cavablar




Bakteriyalar haqqında maraqlı suallar və cavablar aşağıdakılardır:


  • Bakteriyaların ən böyük növü hansıdır?



Bakteriyaların ən böyük növü Thiomargarita namibiensis adlanan bir bakteriyadır. Bu bakteriya 0,75 mm çaplı olaraq, insan gözü ilə görülə bilir. Bu bakteriya Namibiya sahillərində yaşayır və sülfiti oksid edir.


  • Bakteriyaların ən kiçik növü hansıdır?



Bakteriyaların ən kiçik növü Mycoplasma genitalium adlanan bir bakteriyadır. Bu bakteriya 0,2 mm çaplı olaraq, elektron mikroskopu ilə görülə bilir. Bu bakteriya insanların cinsi orqanlarında yaşayır və zührevi xəstəliklere səbəb olur.


  • Bakteriyaların ən qədim növü hansıdır?



Bakteriyaların ən qədim növü Arxebakteriyalar adlanan bir qrupdur. Bu qrupun üzvləri 3,5 milyard ildir dünyada yaşayırlar. Bu qrupun xüsusiyyəti isə, ekstremal şəraitdə yaşaya bilmələridir. Məsələn, çox isti, çox soyuq, çox tuzlu, çox asidli v.s. mühitlərdə yaşayırlar.


  • Bakteriyaların Ən tǝhlükǝli növü hansıdır?



Bakteriyaların Ən tǝhlükǝli növü Yersinia pestis adlanan bir bakteriyadır. Bu bakteriya qara ölüm adlanan vǝba xǝstǝliyinǝ sǝbǝb olur. Bu xǝstǝlik XIV Əsrin ortalarında Avropa vě Asiyada 75-200 milyon insanın ölümünǝ yol açmışdır.


  • Bakteriyaların Ən faydalı növü hansıdır?



Bakteriyaların Ən faydalı növü Lactobacillus acidophilus adlanan bir bakteriyadır. Bu bakteriya insanların bağırsaq florasında yaşayır vě pek çok faydası vardır. Měsělěn, sindirimi kolaylaşdırır, bağışıklığı artırır, kolesterolü azaldır, kalsiumu emilimini artırır, enfeksiyonlara qarşı mübarize edir.


Xulase




Bu maqalada siz bakteriyalar haqqında melumat aldınız. Bakteriyalar tǝkhüceyrǝli mikroorqanizmalardır vě dünyada Ən çox yayılmış orqanizmlardır. Bakteriyaların morfolojiyası, fiziologiyası, taksanomiyası vě dünyada rolu barǝd I have continued writing the article based on the outline and the sources. Here is the final part of the article: də ətraflı məlumat əldə etdiniz. Bakteriyalar həm insanlar, həm də digər canlılar üçün faydalı və zərərli ola bilirlər. Bakteriyalar haqqında maraqlı faktlar və suallar da öyrəndiniz. Bakteriyalar dünyanın ən möhtəşəm və ən sirli canlılarından biridir. Bakteriyalar haqqında daha çox məlumat almaq istəyirsinizsə, Bing-dən istifadə edin. Bing sizin üçün ən yaxşı cavabları tapacaq. 44f88ac181


0 views0 comments

Recent Posts

See All
bottom of page